TAPU KAYDININ DÜZELTİLMESİ DAVALARINDA TAPU MÜDÜRLÜĞÜNE BAŞVURU DAVA ŞARTI MIDIR?

Tapu Sicil Tüzüğünün, tapu sicilindeki bilgilerin güncellenmesi ve eksikliklerin giderilmesini konu alan 75. maddesinde, bu madde hükümleri uyarınca kayıt düzeltmeleri için tapu müdürlüklerine başvuru zorunlu kılınmıştır (m. 75/4.). Yine aynı tüzüğün 26. maddesine göre ise, mevzuat ve bu tüzükte yer alan hükümlere uygun olmayan ve 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 1011. maddesine göre geçici tescil şerhine de imkan bulunmayan istemlerin geciktirilmeden, gerekçesi, itiraz yeri ve süresi de belirtilmek suretiyle reddedileceği, ret kararına, tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde itiraz edilebileceği belirtilmiştir.
Diğer taraftan, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 114/1. maddesinde dava şartlarının neler olduğu hüküm altına alınmış, aynı maddenin ikinci fıkrasında ise diğer kanunlarda yer alan dava şartlarına ilişkin hükümlerin saklı olduğu düzenlenmiştir. Buradaki temel problem; Anayasa’daki adil yargılanma hakkı kapsamında değerlendirilen mahkemeye erişim hakkının sınırlandırılması noktasındadır. Bilindiği üzere, temel hak ve özgürlükler ancak kanunla sınırlandırılabilir. Bu kapsamda, tüzük hükümleri ile mahkemeye erişim hakkı kısıtlanamaz. Nitekim yukarıda açıkladığımız husus Anayasa Mahkemesi kararına konu olmuş ve 31419 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Anayasa Mahkemesinin 10.02.2021 tarihli, 2018/23929 başvuru numaralı kararında:“...Mahkemece, tapu kaydındaki yanlışlığın düzeltilmesi istemli başvurunun
reddine yönelik müdürlük cevabına karşı itiraz hakkı kullanılmadan ve bu suretle Tüzük'te belirtilen yasal başvuru ve itiraz prosedürü tamamlanmadan doğrudan dava açıldığı gerekçesiyle davanın usulden reddine hükmedilmiş; bu karara karşı yapılan istinaf başvurusu da esastan reddedilmiştir. Mahkemenin dayanmış olduğu Tüzük hükümlerinde; tapu kütüğündeki yazım hatalarının düzeltilmesi için müdürlüklere başvuru yapılmasının zorunlu olduğu hususuna yer verilmiş ayrıca ret kararı üzerine tebliğ tarihinden itibaren on beş gün içinde müdürlüğün bağlı bulunduğu bölge müdürlüğüne, bölge müdürlüğünün kararına karşı da tebliğ tarihinden itibaren on beş gün içinde Genel Müdürlüğe itiraz edilebileceği ifade edilmiştir.
Yukarıda yer alan ilkelerde temel hak ve hürriyetlerin ancak Kanunla sınırlanabileceği belirtilmesine karşın somut olayda kanuna dayanmayan ve Tüzük hükümleriyle getirilen dava şartı uyarınca başvurucuların dava açma haklarına müdahale de bulunulduğu ve bu suretle söz konusu hakkın sınırlandırıldığı görülmektedir. Buna göre somut olayda ilk derece mahkemesinin Tüzük’te belirtilen yasal başvuru ve itiraz prosedürü tamamlanmadan dava açıldığı gerekçesiyle davayı usulden reddetmesinin Kanuni dayanağının bulunmadığı sonucuna varılmıştır.” gerekçesiyle Anayasa'nın 36. maddesinde güvence altına alınan adil yargılanma hakkı kapsamındaki mahkemeye erişim hakkının ihlal edildiğine karar verilmiştir.
Anayasa Mahkemesinin kararı sonrası Tapu Kadastro Genel Müdürlüğünün 15.03.2021 tarihli genelgesi ile: “Anayasa Mahkemesinin konuya ilişkin görüş ve kararına uygun olarak, yasal hasım sıfatıyla tapu müdürlükleri aleyhine açılan tapu kaydında düzeltim davaları sırasında, tapu müdürlüğüne düzeltim istemiyle başvuru yapılmadığı gerekçesiyle davanın reddinin istenmemesi ve verilen kararlara karşı aynı gerekçe ile kanun yoluna gidilmemesi, Davaların Hazine veya kurum avukatları tarafından takip edilmesi halinde tapu müdürlükleri tarafından avukatlık hizmeti verenlerin konu hakkında bilgilendirilmesi, Düzeltme isteminde bulunan veya istemine ret kararı verilen ilgililerin, tapu kaydında düzeltim davası açılabilmesi için tapu müdürlüğüne başvuru yapma zorunluluğu bulunmadığı konusunda bilgilendirilmesi…” belirtilmiştir.
Bununla birlikte; Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 04/03/2021 tarihli 2017/3165 E. - 2021/211 K., 2017/1230 E. - 2021/210 K. sayılı ilamlarında Anayasa Mahkemesi ile aynı doğrultudaki gerekçelerle Tapu Sicil Tüzüğünün 75/4. maddesindeki tapu müdürlüğüne başvuru zorunluluğu ve buna bağlı olarak idari itiraz sürecinin tamamlanmadığından bahisle davanın usulden reddine karar verilmesinin mümkün olmadığını hüküm altına almıştır.
Dolayısıyla, Tapu Sicil Tüzüğü’nün tapu sicilindeki bilgilerin güncellenmesi ve eksikliklerin giderilmesini konu alan 75. maddesi uyarınca açılacak olan tapu kaydında düzeltim davalarında tapu müdürlüğüne başvuru zorunluluğu hukuken uygulanabilir değildir.